THẬN KHÍ HOÀN

( Kim quĩ yếu lược)

Thành phần:

Can địa hoàng 16 - 32g

Sơn thù 8 - 16g

Bạch linh 8 - 12g

Sơn dược 8 - 16g

Trạch tả 8 - 12g

Đơn bì 8 - 12g

Phụ tử chế 4g

Quế chi 2 - 4g

Cách dùng: 

Theo tỷ lệ trên, tất cả tán bột mịn trộn đều luyện mật làm hoàn. 

Mỗi lần uống 8 - 12g. Ngày 1 - 2 lần, với nước sôi nóng hoặc gia thêm tí muối. Có thể làm thuốc thang sắc uống.

Tác dụng: 

Ôn bổ thận dương.

Giải thích bài thuốc:

Đây là bài thuốc chính chữa chứng thận dương hư. Trong bài:

• Phụ tử, Quế chi ôn bổ thận dương là chủ dược.
• Thêm bài "Lục vị" tư bổ thận âm để điều hòa âm dương làm cho thận khí được sung túc thì các triệu chứng do thận dương hư gây nên như đau lưng, gối mỏi, phía nửa người dưới lạnh, tiểu tiện nhiều lần hoặc tiểu són, hoặc chứng hoạt tinh, di niệu tự khỏi.

Ứng dụng lâm sàng:

1. Bài này chủ yếu chữa các chứng bệnh mạn tính, viêm thận mạn, suy nhược thần kinh, bệnh béo phì, liệt dương, tiểu đêm, người già suy nhược có hội chứng thận dương hư.
2. Bài thuốc này gia thêm Ngưu tất, Xa tiền tử gọi là " TẾ SINH THẬN KHÍ HOÀN" ( Tế sinh phương) có tác dụng lợi niệu, tiêu phù, dùng chữa chứng thận dương hư, cơ thể nặng nề phù thủng, tiểu tiện ít.
3. Bài thuốc không dùng đối với những trường hợp có hội chứng thận âm bất túc như đau lưng, mỏi gối, người nóng ra mồ hôi trộm, mạch tế sác.

Phụ phương:

HỮU QUI HOÀN

( Cảnh nhạc toàn thư)

Thành phần:

Thục địa 32g

Sơn dược sao 16g

Sơn thù 12g

Câu kỷ tử 16g

Đỗ trọng ( tẩm gừng sao) 16g

Thỏ ty tử 16g

Thục Phụ tử 8 - 14g

Nhục quế 8 - 16g

Đương qui* 12g

Lộc giác giao 16g

( * trường hợp Tiêu chảy không dùng)

Cách dùng: 

 tỷ lệ trên tất cả tán bột mịn luyện mật làm hoàn, mỗi lần uống 4 - 8g, có thể làm thuốc thang sắc uống.

Tác dụng: Ôn thận tráng dương, bổ tinh huyết.

Chủ trị: các chứng thận dương bất túc, mệnh môn hỏa suy, lão suy. Lâm sàng biểu hiện các triệu chứng: sợ lạnh, chân lạnh, hoạt tinh, liệt dương, chân đau, gối mỏi.

HẬU THIÊN BÁT VỊ PHƯƠNG

( Hải thượng Y tôn tâm lĩnh)

Thành phần:

Bố chính sâm 40g

Bạch truật ( tẩm mật sao) 20g

Chích thảo 4g

Mạch môn 4g

Hoàng kỳ( tẩm mật sao) 8g

Ngũ vị ( tẩm mật sao) 4g

Liên nhục ( sao) 6g

Phụ tử 2g

Cách dùng: gia Đại táo, Gừng nướng sắc nước uống.

Chủ trị: các chứng dương khí hậu thiên hư tổn, hình thể gầy xanh hoặc béo bệu, hơi thở ngắn, mỏi mệt, ăn không biết ngon, rất sợ gió lạnh, hoặc tiêu lỏng hoặc tỳ hư không liễm được hỏa, phát sốt phiền khát.

Chú ý: khi dùng bài thuốc nếu trúng hàn đau bụng tiêu lỏng gia Đậu khấu, Can khương. Nếu dương hư hạ hãm gia Thăng ma ( tẩm rượu sao). Nếu ngoại cảm lúc nóng lúc lạnh gia Sài hồ, Bán hạ. Nếu bụng đầy hơi gia Trầm hương. Nếu đàm nhiều gia Trần bì, Bán hạ. Nếu ra mồ hôi nhiều gia Ma hoàng căn. Nếu vị hư nôn mửa bỏ Đại táo gia Bán hạ chế.

TƯ BỒ TRĨ DƯƠNG PHƯƠNG

( Hải thượng Y tôn tâm lĩnh)

Thành phần:

Thục địa 8g

Sơn dược 4g

Sơn thù 4g

Mẫu đơn 3g

Phục linh 4g

Ngũ vị 2g

Ngưu tất 4g

Đỗ trọng ( dùng sống) 4g

Trạch tả 3g

Đại phụ tử 1g

Nhục quế ( bỏ vỏ) 1g

Cách dùng: Liều lượng y nguyên phương, theo liều lượng trên tỷ lệ của bài thuốc làm thuốc hoàn hoặc thuốc thang sắc uống.

Tác dụng: chữa các chứng trẻ con ngoài giả nhiệt trong thực hàn, bệnh mệnh môn hỏa suy, có tác dụng bổ mệnh môn hỏa lại kiêm tử bổ phần âm làm cho đầy đủ tinh huyết.

Theo tác giả, trị trẻ con " tiên thiên" yếu đuối thì phương thuốc này rất hay giữ cho trẻ con được mạnh khỏe sống lâu.